کوهستان‌ها محل سکونت بخش قابل‌توجهی از جمعیت جهان هستند. آب شیرین را  تأمین می‌کنند، از اکوسیستم‌ها، تنوع زیستی، کشاورزی و معیشت میلیون‌ها نفر پشتیبانی می‌کنند.

یخچال‌ها، ذخایر عظیم یخ و برف در سراسر سیاره، بسیار فراتر از چشم‌اندازهای منجمدند. آن‌ها شریان‌های حیاتی برای اکوسیستم‌ها و جوامع‌اند.

ذوب سریع یخچال‌ها نه‌تنها یک بحران محیط‌زیستی است، بلکه یک بحران انسانی نیز محسوب می‌شود که کشاورزی، انرژی پاک،  امنیت آب و زندگی میلیاردها نفر را تهدید می‌کند.

روز جهانی کوهستان ۲۰۲۵ فرصتی برای برجسته‌کردن اهمیت حفاظت از یخچال‌ها برای کشاورزی، امنیت آب و معیشت جوامع آسیب‌پذیر کوهستانی است.

این روز همچنین بخشی از سال بین‌المللی حفاظت از یخچال‌ها است و از تلاش‌هایی  که نقش حیاتی مناطق کوهستانی را به‌عنوان یک منبع کلیدی آب شیرین جهانی و خدمات اکوسیستمی برجسته می‌سازد، حمایت می‌کند.

این روز از جوامع جهانی می‌خواهد تا نقش حیاتی کوهستان‌ها و یخچال‌ها را به رسمیت بشناسند و اقداماتی ملموس برای حفاظت از اکوسیستم‌های کوهستانی و مردمی که به آن‌ها وابسته‌اند انجام دهند.

کوه‌نوردان چه اقداماتی در این زمینه می‌توانند، انجام دهند:

نقش کوه‌نوردان در حفاظت و پایش علمی یخچال‌های کوهستانی

یخچال‌های کوهستانی یکی از حساس‌ترین شاخص‌های تغییرات اقلیمی به شمار می‌روند و کوچک‌ترین نوسان در دما، بارش و رژیم برف بر پویایی آن‌ها اثر می‌گذارد. در چنین بستری، کوه‌نوردان به دلیل حضور مستمر، مشاهده مستقیم و دسترسی به ارتفاعات، نقشی کلیدی در حفاظت و پایش این سامانه‌های یخی ایفا می‌کنند.

نخست، نقش مشاهده‌گری میدانی کوه‌نوردان اهمیت ویژه دارد. تغییرات مورفولوژیک یخچال‌ها مانند عقب‌نشینی جبهه‌ها، تشکیل دریاچه‌های یخچالی، افزایش شکاف‌ها و تغییر ضخامت برف – اغلب پیش از ورود تیم‌های علمی، توسط کوه‌نوردان ثبت می‌شود. این داده‌های مشاهده‌ای، در صورتی که براساس پروتکل‌های علمی مستندسازی شوند، می‌توانند مکمل ارزشمندی برای مدل‌های اقلیمی و مطالعات هیدرولوژیک باشند.

دوم، کوه‌نوردان از طریق رعایت اصول «کمینه‌سازی اثرات انسانی نقش مستقیمی در حفاظت فیزیکی » یخچال‌ها دارند. کاهش آلودگی، جلوگیری از اختلال در لایه‌های برف، پرهیز از ایجاد مسیرهای فرعی و مدیریت صحیح کمپ‌ها، همگی به کاهش فشار انسانی بر محیط یخی و کاهش سرعت فرسایش سطحی کمک می‌کند.

سوم، کوه‌نوردان می‌توانند در گردآوری داده‌های اقلیمی و جغرافیایی مشارکت فعال داشته باشند. اندازه‌گیری‌های ساده‌ای مانند دمای هوای ارتفاعات،  موقعیت مکانی، شکاف‌های جدید، ثبت زمان ذوب فصلی یا عکاسی از نقاط ثابت به پژوهشگران امکان می‌دهد روندهای بلندمدت را با دقت بیشتری تحلیل کنند. این نوع علم شهروندی در دهه اخیر به‌یکی از ابزارهای موثر در پایش یخچال‌ها تبدیل شده است.

افزون بر این، کوه‌نوردان با برخورداری از شبکه‌های گسترده اجتماعی، باشگاه‌های رسمی و جوامع کوهستانی، در انتقال دانش و ترویج فرهنگ حفاظت از یخچال‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای دارند. آگاهی‌بخشی درباره اهمیت یخچال‌ها برای امنیت آب، کاهش خطرات طبیعی و پایداری اکوسیستم‌ها می‌تواند رفتار عمومی جامعه را نسبت به حفاظت از منابع کوهستانی تغییر دهد.

در مجموع، کوه‌نوردان نه‌تنها استفاده‌کنندگان از  یخچال‌ها ( یخ‌نوردی، صعودهای زمستانه و ...)، بلکه کنشگران تخصصی در مدیریت پایدار یخچال‌ها هستند. ترکیب تجربه میدانی، رعایت اصول اخلاقی کوهستان، و مشارکت در مطالعات علمی آن‌ها را به یکی از مؤثرترین گروه‌ها در حفاظت از این ذخایر حیاتی آب تبدیل می‌کند.

کمیته حفظ محیط‌زیست کوهستان فدراسیون، با تبریک این روز جهانی کوهستان‌ها، تقاضای   دقت بیشتر ورزشکاران عرصه‌های کوهستانی در خصوص حفاظت  از یخچال‌های طبیعی است. 

کمیته حفظ محیط‌زیست کوهستان فدراسیون کوه‌نوردی و صعودهای ورزشی

عکس را در ادامه ملاحظه نمائید:...